ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ့၏ ဖူးေမ်ွာ္ရာရွစ္ဌာန အပုိင္း ( ၃ ၅ )

အထက္ေဖာ္ၿပပါဘိကၡဳအစည္းအေ၀းမွထုတ္ပယ္ခဲ့ခံရသည့္သံဃာတုိ့မွာ ေ၀သာလီၿမီဳ႔၏ဗလုကာရာမ၀ိဟာရ
ေက်ာင္းတုိက္၌သံဂီတိ(ဘိကၡဳအစည္းအေ၀း)တရပ္ကုိေခၚယူက်င္းပခဲ့ၾကသည္။သဘာပတိအၿဖစ္မဟာၿမတ္
မေထာရ္ၾကီးသဗၺကာမီက ေဆာင္ရြက္ၿပီးအတြင္းေရးမူးအၿဖစ္ ဘိကၡဳအဇီတပ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ၾကသည္။ မည္သုိ့မွ်ဘိကၡဳတုိ့ၿပႆနာကုိအေၿဖရွာရွင္းလင္းမွူမရသၿဖင့္ယင္းထုပ္ပယ္ခံဘိကၡုတုိ့မွာ ေ၀သာလီၿမီဳ႔ကုိစြန့္ခြါ
၍ေကာသမၺီသုိ့ထြက္ခြါသါားၾကေလေတာ့သည္။ထုိအစည္းအေ၀းကုိဗုဒၶက်မ္းမ်ား၌ထုပ္ပယ္ခံဘိကၡုတုိ့၏အစ
ည္းအေ၀း(သံဂီတိ)ဟုေရးသားေဖာ္ၿပထားသည္။
ဤအၿဖစ္အပ်က္မွာလည္း ေ၀သာလီၿမီဳ႔ႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာအေၾကာင္းအရာတစ္ခုပင္ၿဖစ္ေလသည္။ေကာသမၺီ
မွထုပ္ပယ္ခံဘိကၡဳအေပါင္းတုိ့ကဘိကၡဳသံဃာကန၏အသြင္ကုိေၿပာင္းလဲပစ္ခဲ့ၾကသည္။ထုိသံဃာ့ယနတြင္ဗုဒၶ
ဘိကၡဳသံဃာသည္မဟာယနနွင့္ ဟိနယနဟူ၍ ႏွစ္မ်ီဳး၂စားရွိသည္ဟု ၿပတ္ၿပတ္သားသားေၾကာၿငာကာကြဲသြ
ားၾကၿခင္းၿဖစ္သည္။အစည္းအေ၀းတြင္ ဘိကၡဳအမ်ားစုက မိမိတုိ့ကုိ မဟာသံဃီဟုအမည္တြင္ကာအနည္းစု
သံဃာတုိ့ကုိ ဟိနယနဟုအမည္တြင္ေခၚခဲ့သည္။မဟာယနဂုိဏ္း၀င္ရဟန္းမ်ားကမိမိတုိ့သာလွ်င္ ဗုဒၶ၏သား
ေတာ္အစစ္အမွန္ၿဖစ္ေၾကာင္း ေဃာကၡဏ(ေၾကၿငာ)ခဲ့ၾကေလသည္။ ဗုဒၶသံဃာအတြင္းၿပဳိကြဲမွဴ႔သည္အထူး
သၿဖင့္ ၀ဇၨိပုတၱရ ရဟန္းသံဃာတုိ့မွ ဓမၼကုိဆန့္က်င္၍ ၿပုလုပ္လာသည့္ အၿပဳအမွဴအက်င့္တုိ့ေၾကာင့္ သေဘ
ာထားကြဲလြဲမူမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ရၿခင္းၿဖစ္သည္။ထုိသုိ့ေသာအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ေန့တဓူ၀ သေဘာထား
အသစ္အသစ္မ်ားေပၚထြန္းလာခဲ့ၾကသည္။ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အေသာကမင္းတရားၾကီးလက္ထက္ ဗုဒၶၿမတ္စြာ
ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူသည့္ သကၠရာဇ္ -၂၃၆ ႏွစ္ၿပည့္ၿပီးသည့္ကာလတြင္(တတိယသံဃာယနာတင္)သံ
ဃဂီတိကုိမိမိထီးနန္းစုိက္ရာပါဋလိပုတၱရေနၿပည္ေတာ္၌ေခၚယူက်င္းပခဲ့သည္။မဟာယနႏွင့္ ဟိနယနရဟန္း
သံဃာအေပါင္းတုိ့အားဖိတ္ၾကားပင့္ေဆာင္ကာ အတူတကြအစည္းအေ၀းတက္ေရာက္ေစခဲ့သည္။မဟာမေ
ထာရ္ၾကီး ေမာဂၢလိတိႆက ဦးစီးနာယက အညဖစ္ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။ ရဟန္းသံဃာေပါင္း၁၀၀၀၀-
တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ထုိသံဃာယနာတင္အစည္းအေ၀းၾကီးကုိမက်င္းပခင္ကာလတြင္ပါဠီပိဋကတ္ေတာ္
၏အေရးၾကီးသည့္အစိတ္အပုိင္းတုိ့ကုိ အာဂုံေဆာင္ရြက္ဆုိသည့္စနစ္ၿဖင့္ ထိန္းသိမ္းလာခဲ့ၾကသည္။တုိက္
ဆုိင္လာသည့္အခ်ိန္ကာလတုိ့တြင္ အာဂုံေဆာင္ ဆရာေတာ္မေထာရ္ၿမတ္၏ လမ္းညြန္ေဟာၾကားမူအကုိး
အကားၿဖင့္ ဓမၼဆုိင္ရာဒြိဟၿဖစ္ေစမည့္ေမးခြန္းၿပႆနာတုိ့ကုိ ေၿဖရွင္းယူၾကရသည့္ထုံးတမ္းစဥ္လာရွိခဲ့သည္။
ဗုဒၶၿမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူၿပီးေနာက္ႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္ခဲ့ၿပီၤးကာလတြင္ ေ၀သာလီမွာအခ်ီဳ႔ဘိကၡဳတုိ့
က၀ိနည္းနဲ့ဓမၼကုိ အာဂုံေဆာင္ထားသည့္ ပညာရွိမေထာရ္ၿဖစ္သည့္အတြက္ေအာင္ၿမင္စြာေၿဖရွင္းေပးခဲ့သည့္
ဥပမာမ်ားကုိ ဗုဒၶက်မ္းမ်ားတြင္ အထင္အရွားေဖာ္ၿပထားေၾကာင္းေတြရွိနုိင္ပါသည္။
၀ိနည္း၀ါဒ သေဘာတရားကြဲလြဲမူတုိ့ကုိပေပ်ာက္၍တညီတညြတ္တည္းၿဖစ္နုိင္ရန္ကုိရည္စူး၍ထုိတတိယသံ
ဃာယနာတင္ပြဲအားေခၚယူက်င္းပခဲ့ၿခင္းၿဖစ္သည္။ ယင္းသံဂီတိ၏ဥကၠ႒ အရွင္ ေမာဂၢလိတိႆပုတၱမွဆယ့္
ရွစ္ဂုိဏ္းအထိကြဲၿပားခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ့အား မူလဗုဒၶဘာသာထုံးတမ္းစဥ္လာအတြင္း ၿပန္ေရာက္ေစ
ရန္ၾကီဳးစားခဲ့ၿခင္းပင္ၿဖစ္သည္။ယင္းေၾကာင့္လည္း ကထာ၀တၳဳက်မ္းသည္ ရွင္ေမာဂၢလိတႆ၏ၾကီဳးစားမူတုိ့
ေၾကာင့္ေပးေပါက္လာခဲ့ရၿခင္းၿဖစ္သည္။စင္စစ္တတိယသံဃာယနာ၏ ရလာဒ္ေကာင္းတစ္ခုလည္းၿဖစ္သည္
အဘိဓမၼပိဋကတ္က်မ္းတြင္ ကထာ၀တၳဳက်မ္းသည္ေရွ့တန္းမွာေနရာရ၍ အားလုံး၏အသိအမွတ္ၿပဳၿခင္းကုိ
ခံရသည့္က်မ္းလည္းၿဖစ္လာခဲ့သည္။ယင္းသံဃာယနာတြင္ အေရးၾကီးသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ႏွစ္ရပ္ကုိေအာင္ၿမင္
စြာ ခ်မွတ္ေဆင္ရြက္နုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၎မွာ-(၁)ဘိကၡဳ သံဃာမ်ား၏သေဘာထားကုိရယူၿခင္းႏွင့္ၿပန့္ၾကဲေနသ
ည့္ဘိကၡဳမ်ားအားၿပန္လည္စုစည္းမိၿခင္း=(၂)သံဃာမ်ားအား အရပ္ေလးမ်က္ႏွာသုိ့ ေစလြတ္ၿခင္း၊မဟိႏၵရႏွင့္
သံဃာမိတၱရတုိ့အား ဗုဒၶဘာသာၿဖန့္ခ်ီေရးအတြက္သီရိလကၤာၿပည္သုိ့ပုိ့ေပးၿခင္းႏွင့္ဗုဒၶဘာသာၿဖန့္ခ်ီေရးအ
တြက္နုိင္ငံတပါးသုိ့ ဘိကၡဳရဟန္းမ်ား တာ၀န္ေပးေစလြတ္ၿခင္းတုိ့ၿဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သုိ့ခ်မွတ္နုိင္ၿခင္းေၾကာင့္
လည္းကမၻာ့နုိင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ဗုဒၶဘာသာၿပန့္ပြါးလာၿခင္းၿဖစ္သည္။ ထုိ့ေၾကာင့္အေသာကမင္းတရား
ၾကီးကုိ နုိင္ငံေပါင္းမ်ားစြာတုိ့က လက္ခံေလးစားသမွဴ့ၿပဳရၿခင္းမွာ သံဃာယနာတင္ပြဲမွရရွိလာသည့္ရလာဒ္ေ
ကာင္းဟုပင္ဆုိရမည္ၿဖစ္သည္။သံဃာယနာအစည္းအေ၀းတြင္ သုဓမၼ(၀ါ)ေထရ၀ါဒ၏ဒႆနတရားမ်ားကုိ
သတ္မွတ္ၿခင္းႏွင့္ ပါဠိပဋိကက်မ္းမ်ား၌ ေပတင္ၿခင္းအလုပ္ကိစၥမ်ားအား ေအာင္ၿမင္စြာၿပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။
၎တုိ့အနက္တရိပိဋကတ္က်မ္း၏ ၀ါဒ ဒႆနကုိေပတင္ခဲ့ရသလုိ ေပတင္ၿပီးသား ပါဠိပိဋကတ္ေတာ္၏ စာမူတမူကုိ သီရိလကၤာ နုိင္ငံသုိ့ ပုိ့နုိင္ခဲ့သည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ပါဠီပိဋကတ္ က်မ္းမ်ားကုိ သုံးမ်ီဳးသုံးစား
ခြဲၿခားထားသည္။
                 (၁) ၀ိနယ ပိဋကတ္
                 (၂)သုတၱႏၱပိဋကတ္
                 (၃)အဘိဓမၼ ပိဋကတ္
စသည္တုိ့ၿဖစ္သည္။ ထုိစုစည္းထားေသာ က်မ္းကုိပင္ တရိပိဋကတ္   က်မ္းဟုေခၚေ၀ၚၾကၿခင္းၿဖစ္သည္။
၀ိနယပိဋကတ္က်မ္းတြင္ ဘိကၡဳမ်ား လုိက္နာက်င့္သုံးရမည့္ စည္းမ်ည္း၊စည္းကမ္းမ်ားကုိေဖာ္ၿပထားသည္။
သုတၱႏၱပိဋကတ္တြင္မူ ငါးပါးေသာနိကယ္ တုိ့ကုိ ထည့္၍ေဖာ္ၿပထားသည္။
ထုိနိကယ္တုိ့မွာ-(၁) ဒီဃနိကယ္
                    (၂)မစၹ်ိမနိကယ္
                    (၃)သံယုတၱနိကယ္
                    (၄)အဂုၤရနိကယ္
                    (၅)ခုတၱကနိကယ္တုိ့ၿဖစ္သည္။
ခုတၱကနိကယ္တြင္  ၅၅၀ -ေသာဇာတက ပုံကထာမ်ားထည့္၍ေရးသားေဖာ္ၿပထားသည္။ အဘိဓမၼပိဋကတ္
မွာ ဒႆနဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိ ထုတ္ေဖာ္ၿပဆုိထားေသာက်မ္းၿဖစ္သည္။ သံဃာယနာၿပီးဆုံးသ
ည့္အခါ အနာဂါတ္ကာလ၌ ဘိကၡဳသံဃာအတြင္း ၀ိ၀ါဒ ကြဲလြဲမူႏွင့္ ပဋိပကၡမ်ီဳးစုံကုိ ေရွာင္ၾကည္နုိင္ရန္၊အ
ေသာက ဘုရင္ၿမတ္၏ မင္းအမိန့္ကုိ ေက်ာက္စာတုိ့ၿဖင့္ေရးသားေဖာ္ထုတ္ေပးထားခဲ့ေလသည္။
ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမည္။
အရွင္မုနိႏၵ(ပန္းထုိ) M.A မာဂဓတကၠသုိလ္။