ရာဇဂီရ္ၿမီဳ့ေနကုန္သည္သူေ႒းတစ္ေယာက္သည္ဘုရားအစစ္ဆုိသည္ကုိစစ္ေဆးလုိ၍စႏၵကူးသားၿဖင့္သပိတ္
တစ္ခုကုိၿပဳလုပ္ေစကာရွည္လ်ားေသာ၀ါးပင္တစ္ခုအေပၚတြင္ခ်ိတ္ထား၍"မည္သည့္ဘာသာ၀င္မဆုိဤသပိတ္
ေတာ္ကုိမိမိသိဒၶိ(ေယာဂဗလ)ၿဖင့္ေအာက္ခ်ကာရယူနုိင္ပါကဘုရားအၿဖစ္ယုံၾကည္မည္ၿဖစ္ေၾကာင္းေၾကညာခဲ့
သည္"။ဤသတင္းကုိရရွိၾကေသာအခါတန္ဖုိးၾကီးမားလွေသာစႏၵကူးသစ္သားၿဖင့္ၿပဳလုပ္ထားေသာထုိသပိတ္
ကုိရယူလုိၿငားၿဖင့္၊ဘုရားဆုိသူမ်ား၊ပညာရွင္ဆုိသူမ်ားႏွင့္၊သိဒၶိရွင္၊တန္ခုိးရွင္ဆုိသူအမ်ားအၿပားထုိေနရာသုိ့ေရာ
က္ရွိလာၿပီးတက္ယူရန္ၾကီဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း မည္သူမ်ွထုိသူေ႒းၾကီး၏ သပိတ္ကုိရယူရန္မတတ္စြမ္းနုိင္ခဲ့ပါ။
ထုိေၾကညာခ်က္ကုိၾကားသိေသာ္ ရွင္ပိေ႑ာလသည္ သူေ႒းၾကီးအယူမွားမည္ကုိစုိးရိမ္၍ထုိေနရာသုိ့ၾကြေရာ
က္လာခဲ့ပါသည္အရွင္ပိေ႑ာလသည္ကၠုဒၶိဗလႏွင့္ၿပည့္စုံေသာရဟန္းတစ္ပါးၿဖစ္ရာမိမိ၏ကၠဒၶိဗလ(ေယာဂဗလ)
၏ထက္ၿမတ္သည့္အစြမ္းတုိ့ၿဖင့္ ထုိသပိတ္ၾကီးကုိေအာက္်ေစ၍ယူေဆာင္သြားခဲ့သည္။ရာဇဂီရ္ၿမီဳ့သူၿမီဳ့သားမ်
ားသည္ရဟန္းေတာ္ရွင္ပိေ႑ာလအားေသာင္းေသာင္းၿဖၿဖၾကီဳဆုိၾသဘာၿပဳၾကေလသည္။ဘာသာမတူေသာရ
ေသ့ရဟန္းတုိ့သည္ထုိအၿဖစ္အပ်က္ကုိမနာလုိ၀န္တုိၿဖစ္ၾကေလသည္။ထုိသူတုိ့သည္ရဟန္းေတာ္ပိေ႑ာလ
အားေလာဘေကာင္ဟူ၍စြပ္စြဲကဲ့ရဲ့ၾကေလသည္။ထုိသတင္းကုိၾကားသိ၍ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ ရန္းေတာ္ပိိေ႑ာလ
အားကဲ့ရဲ့ေတာ္မူ၍ထုိသပိတ္ကုိခြဲပစ္ေစေတာ္မူသည္။ရဟန္းသံဃာမ်ားလည္းကၠဒၶိဗလကုိေနရာတကာ၌မၿပ
ၾကရန္တားၿမစ္ေတာ္မူေလသည္။ဗုဒၶမတုိင္ခင္ႏွင့္ဗုဒၶသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကာလကလူ့အဖြဲ့အစည္းတြင္ အလြန္ထူးဆန္းေသာဓေလ့ထုံးတမ္းတစ္ခုရွိခဲ့သည္။မည္သည့္မိဘမ်ားမဆုိ၎တုိ့၏သားသမီးမ်ားငယ္စဥ္
ကေလးဘ၀တြင္ေသဆုံးခဲ့သည္ရွိေသာ္၎မွေနာက္ ေမြးဖြားလာေသာခေလးမ်ားကုိအမည္နာမဆုိးတုိ့ၿဖင့္
မွည့္ေခၚၾကသည္။ထုိသုိ့ေသာယုံၾကည္မွဴ့တုိ့မွလုံး၀အေၿခအၿမစ္မရွိပါ။မိစၦာဒိ႒ိမွားယြင္းေသာအၿမင္သက္သက္
သာၿဖစ္ပါသည္။ရာဇဂီရ္ၿမီဳ့ေတာ္မွသူေ႒းတစ္ေယာက္သည္ထုိမွားယြင္းေနသည့္အယူကုိစြဲကပ္ကာမိမိ၏သား
ကုိေခြးအဟူ၍မွည့္ထားသည္။ေခြးအဆုိသည့္သတၱ၀ါမွာနိမ့္က်ေသာသတၱ၀ါၿဖစ္ေၾကာင္းလူတုိင္းသိရွိၾကပါသည္
ဗုဒၶသည္ဤမွားယြင္းေသာအယူ၀ါဒမ်ားကုိလင့္သင့္မခံခဲ့ေခ်။
(နာလႏၵာ ရွင္ႆရိပုတၱရာေမြးဖြားရာေနရာ=ရွင္ႆရိပုတၱရာေစတီႏွင့္ နာလႏၵာတကၠသုိလ္ေဟာင္းေနရာ)
တစ္ခုကုိၿပဳလုပ္ေစကာရွည္လ်ားေသာ၀ါးပင္တစ္ခုအေပၚတြင္ခ်ိတ္ထား၍"မည္သည့္ဘာသာ၀င္မဆုိဤသပိတ္
ေတာ္ကုိမိမိသိဒၶိ(ေယာဂဗလ)ၿဖင့္ေအာက္ခ်ကာရယူနုိင္ပါကဘုရားအၿဖစ္ယုံၾကည္မည္ၿဖစ္ေၾကာင္းေၾကညာခဲ့
သည္"။ဤသတင္းကုိရရွိၾကေသာအခါတန္ဖုိးၾကီးမားလွေသာစႏၵကူးသစ္သားၿဖင့္ၿပဳလုပ္ထားေသာထုိသပိတ္
ကုိရယူလုိၿငားၿဖင့္၊ဘုရားဆုိသူမ်ား၊ပညာရွင္ဆုိသူမ်ားႏွင့္၊သိဒၶိရွင္၊တန္ခုိးရွင္ဆုိသူအမ်ားအၿပားထုိေနရာသုိ့ေရာ
က္ရွိလာၿပီးတက္ယူရန္ၾကီဳးစားခဲ့ေသာ္လည္း မည္သူမ်ွထုိသူေ႒းၾကီး၏ သပိတ္ကုိရယူရန္မတတ္စြမ္းနုိင္ခဲ့ပါ။
ထုိေၾကညာခ်က္ကုိၾကားသိေသာ္ ရွင္ပိေ႑ာလသည္ သူေ႒းၾကီးအယူမွားမည္ကုိစုိးရိမ္၍ထုိေနရာသုိ့ၾကြေရာ
က္လာခဲ့ပါသည္အရွင္ပိေ႑ာလသည္ကၠုဒၶိဗလႏွင့္ၿပည့္စုံေသာရဟန္းတစ္ပါးၿဖစ္ရာမိမိ၏ကၠဒၶိဗလ(ေယာဂဗလ)
၏ထက္ၿမတ္သည့္အစြမ္းတုိ့ၿဖင့္ ထုိသပိတ္ၾကီးကုိေအာက္်ေစ၍ယူေဆာင္သြားခဲ့သည္။ရာဇဂီရ္ၿမီဳ့သူၿမီဳ့သားမ်
ားသည္ရဟန္းေတာ္ရွင္ပိေ႑ာလအားေသာင္းေသာင္းၿဖၿဖၾကီဳဆုိၾသဘာၿပဳၾကေလသည္။ဘာသာမတူေသာရ
ေသ့ရဟန္းတုိ့သည္ထုိအၿဖစ္အပ်က္ကုိမနာလုိ၀န္တုိၿဖစ္ၾကေလသည္။ထုိသူတုိ့သည္ရဟန္းေတာ္ပိေ႑ာလ
အားေလာဘေကာင္ဟူ၍စြပ္စြဲကဲ့ရဲ့ၾကေလသည္။ထုိသတင္းကုိၾကားသိ၍ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ ရန္းေတာ္ပိိေ႑ာလ
အားကဲ့ရဲ့ေတာ္မူ၍ထုိသပိတ္ကုိခြဲပစ္ေစေတာ္မူသည္။ရဟန္းသံဃာမ်ားလည္းကၠဒၶိဗလကုိေနရာတကာ၌မၿပ
ၾကရန္တားၿမစ္ေတာ္မူေလသည္။ဗုဒၶမတုိင္ခင္ႏွင့္ဗုဒၶသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိစဥ္ကာလကလူ့အဖြဲ့အစည္းတြင္ အလြန္ထူးဆန္းေသာဓေလ့ထုံးတမ္းတစ္ခုရွိခဲ့သည္။မည္သည့္မိဘမ်ားမဆုိ၎တုိ့၏သားသမီးမ်ားငယ္စဥ္
ကေလးဘ၀တြင္ေသဆုံးခဲ့သည္ရွိေသာ္၎မွေနာက္ ေမြးဖြားလာေသာခေလးမ်ားကုိအမည္နာမဆုိးတုိ့ၿဖင့္
မွည့္ေခၚၾကသည္။ထုိသုိ့ေသာယုံၾကည္မွဴ့တုိ့မွလုံး၀အေၿခအၿမစ္မရွိပါ။မိစၦာဒိ႒ိမွားယြင္းေသာအၿမင္သက္သက္
သာၿဖစ္ပါသည္။ရာဇဂီရ္ၿမီဳ့ေတာ္မွသူေ႒းတစ္ေယာက္သည္ထုိမွားယြင္းေနသည့္အယူကုိစြဲကပ္ကာမိမိ၏သား
ကုိေခြးအဟူ၍မွည့္ထားသည္။ေခြးအဆုိသည့္သတၱ၀ါမွာနိမ့္က်ေသာသတၱ၀ါၿဖစ္ေၾကာင္းလူတုိင္းသိရွိၾကပါသည္
(နာလႏၵာ ရွင္ႆရိပုတၱရာေမြးဖြားရာေနရာ=ရွင္ႆရိပုတၱရာေစတီႏွင့္ နာလႏၵာတကၠသုိလ္ေဟာင္းေနရာ)
( Nalanda)
နာလႏၵာရွိမဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္သည္အလြန္တရာၾကီးက်ယ္ခမ္းနားလွေသာမဟာအေဆာက္အဦးၾကီး
တစ္ခုၿဖစ္ခဲ့သည္။အၿပင္အဆင္ႏွင့္တည္ေဆာက္မွဳအတတ္ပညာ၌ တုပမွဳမရွိနုိင္ခဲ့ပါ။ထုိေက်ာင္းတုိက္သည္
အလြန္ၿမင့္ေသာအေဆာက္အဦးတစ္ခုၿဖစ္ခဲ့ပါသည္။ယင္းမဟာ၀ိဟာရေက်ာင္းတုိက္သည္ကမာၻေက်ာ္တကၠ
သုိလ္ေက်ာင္းၾကီးတစ္ခုအၿဖစ္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ပါသည္။ထုိစဥ္အခ်ိန္ကာလက နာလႏၵာမွာမာဂဓတုိင္းအတြင္းတ
ည္ရွိခဲ့ေသာၿမီဳ့တစ္ၿမီဳ့ၿဖစ္ခဲ့သည္။ၿမတ္ဗုဒၶသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိေနစဥ္ကမာဂဓတုိင္း၏ ဘုရင္မင္းၿမတ္မွာဗိမၺိ
သာရမင္းၾကီးၿဖစ္သည္။မာဂဓတုိင္းဘူမိေၿမေပၚတြင္ၿမတ္ဗုဒၶသည္အၾကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာတရားေဒသနာေတာ္
ကုိေဟာၾကားခဲ့ၿပီးလူတကာတုိ့၏အက်ီဳးေက်းဇူးကုိေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့ဘူးသည္။ၿပည္သူၿပည္သားမ်ား၏ဘက္
စုံအက်ီဳးေက်းဇူးကုိၿဖစ္ေစလုိသည့္စိတ္ဆႏၵၿဖင့္ ခရစ္သကၠရာဇ္(၄၁၅-၄၅၅)ႏွစ္မ်ားအတြင္းမာဟရာဇာကုမာ
ရဂပၱဘုရင္မင္းၿမတ္သည္ နာလႏၵာမဟာ၀ိဟာရတကၠသုိလ္ေက်ာင္းတုိက္ကုိတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ထုိတကၠ
သုိလ္ေက်ာင္းတုိက္တြင္ၿပည္တြင္းၿပည္ပ အရပ္ရပ္မွေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ပညာဆည္းပူးရန္လာၾကသည္
အခ်ိန္အခါအားေလ်ာ္စြာမာဂဓၿပည့္ရွင္ဘုရင္မင္းၿမတ္တုိ့ကထုိေက်ာင္းေတာ္ကုိေထာက္ပံ့ကူညီသမွဴ့ၿပဳခဲ့ၾက
သည္။ေက်ာင္းၾကီးကုိရာစုႏွစ္အထိတုိးခ်ဲ့ၿပီးဆက္၍ဆက္၍တည္ေဆာက္ခဲ့ရပါသည္။နာလႏၵာတကၠသုိလ္ေ
က်ာင္းပုိင္လယ္ေၿမလည္းဧကေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာရွိခဲ့သည္။ထုိတကၠသုိလ္ေက်ာင္း၏ ကုန္က်စရိတ္ကုိဘုရ
င္မင္းတုိ့လွဴဒါန္းသည့္ဘ႑ာေငြႏွင့္ေက်ာင္းပုိင္လယ္ေၿမမ်ားမွေကာက္ခံရရွိသည့္္အခြန္ေငြမ်ားၿဖင့္က်ခံရပါ
သည္။ထုိေက်ာင္းၾကီးတြင္ပညာဆည္းပူးၾကေသာတပည့္ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အခေၾကးေငြလုံး၀ေပးစရာ
မလုိခဲ့ၾကပါ။အဆင့္ၿမင့္ပညာရပ္မ်ားကုိ သင္ၾကားပုိ့ခ်သည့္ထုိေက်ာင္းမွာေက်ာင္းသားမ်ား၏ေနေရးထုိင္ေရး
ႏွင့္စားေရးေသာက္ေရးတုိ့ကုိ တာ၀န္ယူထားသၿဖင့္ အဆင့္အတန္းနွင့္အဆင္ေၿပမွဴ့သာဓကထုိစဥ္ကာလက
ကမၻာမွာမရွိခဲ့ေပ။အိႏၵိယနုိင္ငံကုိၿပည္ပမွ က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္လာေသာအင္အားစုမ်ားသည္ နုိင္ငံေရး၊ဘာ
သာေရး အစရွိသည့္အေၾကာင္းမ်ားကုိအေၿခခံကာကမၻာေက်ာ္နာလႏၵာတကၠသုိလ္ေက်ာင္းၾကီးကုိဖ်က္ဆီးခဲ့
ၾကသည္။တကၠသုိလ္ေက်ာင္းၾကီးဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရေသာ္လည္း၊ထုိေက်ာင္းၾကီး၏အမည္နာမသည္ ယၡဳထက္တုိင္
လူတုိ့၏စိတ္ႏွလုံးႏွင့္ဦးေႏွာက္မ်ားထဲမွာကြယ္ေပ်ာက္သြားၿခင္းမရွိခဲ့ပါ။
ဆက္လက္ေရးသားပါဦးမည္။
အရွင္မုနိႏၵ။
